این مطلب درباره ی مجموعه قصه ای از امین فقیری در دو ماهنامه ی علمی دانشجویی ادبیات/ دانشگاه شیراز/ سال چهاردهم؛ شماره بیست و پنجم/ اسفند 1395 -به همت و سردبیریِ محمدحسین توفیق زاده- منتشر شده است.
آمده تا اندوهش را قسمت کند: امین فقیری بیشترِ قصه ها را حوالی سال های شصت دو و شصت و سه نوشته است. سال های آژیر و پناهگاه. سال هایی را که ما ندیده ایم و شنیده ایم و قصه های این کتاب از آن سال هایند. اتفاقا قصه ای دارد به نامِ "محمد علی" که چگونگیِ داوطلب شدنِ او را برای جبهه شرح می دهد. چندتایی قصه را هم سال شصت و هفت نوشته و کتاب یک سال بعدش در چاپخانه مصطفوی شیراز چاپ شده است. به همتِ انتشارات نوشتار.
ماجرای همه ی قصه ها در یکی از محله های حاشیه ای شهر شیراز می گذرد. حالا کدام محله؟ انگار که اهمیتی ندارد. مهم گل آلودیِ محله است و آدم های خاک گرفته اش. آن چه مهم است این که سرِ هزار گروه آدم آن جا پیدا می شود. از عشایرِ مال و حال از دست داده تا شهریِ مفلس. حال و هوا همه ابری ست. ابری که درست روی دلِ آدم ها نشسته است. همیشه هم باد میوزد. با خاک های همراهش. هرزگاهی باران می آید. نه تا بپیراید بلکه گل آلود کند؛ محله و سر رویِ محله نشینان را. بیشترِ قصه ها حول مدرسه می چرخند و به زبانِ معلم های آن مدرسه روایت می شوند. فرض هم بر این است که چیزی هست در وجودِ شاگردها که شخصیتِ آن ها را ملموس می کند. پیچیدگی در کارشان نیست و تیزیِ دیدِ معلمی را می طلبد که راویِ قصه است.
همه ی مشترکاتِ حاشیه شهر نشینان ناشی از بدبختی شان است. وضعیت طوری ست که بهتر آن که هوای هم را داشته باشند. از هم نکنند و پای هم بایستند. آخر چیزِ دیگری برایشان نمانده است مگر دلسوزی. وضعیت برای انتخاب اما کمی دشوارتر است. پیچیده تر از شخصیتِ بچه ها. هر انتخابی از سر دلسوزی هم که باشد محتمل که راه به جای بدی ببرد و موجبِ مضراتی شود. سیزده قصه ی کوتاه همین کتاب صد و شصت و چار صفحه ای، خاصه "آیینه های پریشان" مواردِ مختلفی از وضعیت هایی را مطرح می کنند که انتخابِ اصلح درشان به همین سادگی ها نیست و وضعیت با پند و اندرز و تنبیه حل نشده باقی می ماند.
زبانِ کتاب ساده و بی پیرایه است. به قول نویسنده مثل بچه های حاشیه شهر. زبانِ فقیری از لطافتی برخوردار است که منحصر به فرد نیست اما سنگینی فضا و دلسوزیِ راویانش را به خوبی منتقل می کند. هرچند طوری ست که شدتِ رنج بچه های مدرسه و پدر مادرهای بدبخت بی چاره شان را تلطیف می کند. تیز و برنده و زخمی نیست. نرم و لطیف و غمگین است. از سر دلسوزی ست. مثلِ روایان. مثل معلم های راوی. عصبانی و از کوره در رفته نیست. رفیقِ شفیق است.
تمام باران های دنیا تصویرهای مجزایی است از خرده اتفاقات و خرده رفتارهای بچه های یک مدرسه در محله ای حاشیه ای و خانواده ها و معلم هاشان. طوری که ربطِ مستقیمی به بچه ها داشته باشد. برای معرفیِ کتاب عکس روی و پسِ جلدِ آن کافی ست. برای انتقال حسی که نویسنده خواسته آن را در جریان بگذارد. برای اندوهی که خواسته قسمت شود و فرصتی که ما با خواندنِ کتاب به آن می دهیم. مثلِ مادرِ رنج دیده ی "کرناد" که آمده است تا اندوهش را قسمت کند و معلمِ شفیقی که به او فرصت می دهد. تصویر خود حاکی ست.
14 مهر 1395